Porównanie tradycyjnych terapii, diety eliminującej nietolerowane pokarmy i hydrokolonoterapii w zespole jelita drażliwego
Bartolomeo M. Marino*, Gabriele Pozzo*, Federica Aliffi* (IP), Simona Aliffi* (IP), Gianni Miroglio**
* Departament Chirurgii Szpital w Asti
** Gastroenterolog – Endoskopia – Asti
Zespół jelita drażliwego (IBS) jest przewlekłą patologią gastrojelitową, o charakterze ciągłym lub nawracającym, charakteryzującą się częstymi objawami takimi jak ból brzucha, meteoryzm i dolegliwości jelitowe, które mogą przejawiać się biegunkami, zaparciami oraz, związaną z nimi, nieregularnością wypróżnień.
Jest to bardzo powszechna patologia. U 40% pacjentów z IBS, występujące objawy są tak częste i ostre, że uniemożliwiają pracę, powodują zmniejszenie aktywności w życiu towarzyskim, prowadzą do odwołania spotkań, zamknięcia się w domu z obawy przed krępującymi sytuacjami i przyjmowania przesadnej ilości leków, płacą oni więc wysoką cenę społeczną. Z tego powodu ostrość IBS jest często określana na podstawie redukcji jakości życia. Zespół jelita drażliwego jest więc nie tyle patologią medyczną co stanem dysharmonii trzewnej i mentalnej. Istnieje szereg przyczyn fizjopatologicznych związanych z zespołem jelita drażliwego, z których niektóre są jedynie teoretyczne, ponieważ nigdy nie zostały w zupełności potwierdzone. Wśród nich wyróżniamy: zaburzenia ruchliwości jelit, podwyższona wrażliwość trzewna, uwrażliwienie poinfekcyjne, alergie i nietolerancje pokarmowe, stres skojarzony z emocjami i z ruchliwością jelit. W sytuacji takiego rozregulowania psychobiologicznego dominujący objaw nabiera szczególnego znaczenia ponieważ jest związany z pamięcią spontaniczną i wyraża jakieś napięcie emocjonalne.
Zaangażowaliśmy 80 losowo wybranych pacjentów (5 mężczyzn i 75 kobiet) w wieku pomiędzy 20 i 60 rokiem życia, dotkniętych IBS, odnosząc się do kryteriów diagnostycznych i do kryteriów klinicznych zgodnie z klasyfikacją Roma II.
Zostały wykluczone przewlekłe zmiany zapalne jelit, choroba uchyłkowa jelit i zmiany nowotworowe poprzez przeprowadzenie badań takich jak: morfologia krwi, OB, rektoskopia, analiza kału (w przypadku biegunki), i pełna echotomografia brzucha, w celu wykluczenia również chorób towarzyszących.
Później losowo podzieliliśmy pacjentów na 4 grupy, z których każda liczyła 20 osób, i po 6 tygodniach ponownie sprawdziliśmy wyniki.
| GRUPA 1 : Terapia tradycyjna | GRUPA 2 | GRUPA 3 | GRUPA 4 |
|---|---|---|---|
| - probiotyki/ błonnik | -dieta eliminująca nietolerowane pokarmy** | -hydrokolonoterapia * | -dieta eliminująca nietolerowane pokarmy |
| - środki przeciw meteoryzmowi | -probiotyki/ błonnik | -probiotyki/ błonnik | -hydrokolonoterapia * |
| - leki wiatropędne Simetikon Węgiel aktywny Olejek z mięty pieprzowej |
-probiotyki/ błonnik | ||
| - środki przeciwkurczowe | |||
| - środki przeciwbiegunkowe | |||
| - środki przeczyszczające (metyloceluloza, babka płesznik, nadtlenek magnezu) |
|||
| - leki przeciwlękowe i/lub antydepresyjne |
* Hydrokolonoterapia jest metodą polegającą na irygacji/ ciągłym płukaniu jelita w obwodzie zamkniętym. Zabieg ten umożliwia zupełne oczyszczenie jelita grubego i przywraca fizjologiczne ruchy perystaltyczne.
Jest to leczenie łatwe do wykonania, bezbolesne i bezwonne, ciągłą perfuzją wody przez 40-50 minut.
Podstawowym działaniem hydrokolonoterapii jest zrehabilitowanie – przywrócenie sprawności ruchów jelitowych poprzez Biofeedback, polegający na wyuczeniu i powtarzaniu zachowań.
To wyuczenie powoduje powstanie pamięci, która pozwala nieświadomości zapamiętać je i powtórzyć w kolejnym okresie, w sposób automatyczny .
Nabycie takich zdolności okaże się zasadnicze w pobudzaniu fizjologicznego opróżnienia jelita i przywróceniu ruchliwości jelitowej w przypadku patologicznych zmian w ruchliwości, charakterystycznych dla zespołu jelita drażliwego.
** Nietolerancje pokarmowe są określane na podstawie testów cytotoksycznych
Cytotest
Jest to test laboratoryjny, który przeprowadza się na krwi doprowadzając do kontaktu surowicę i leukocyty pacjenta z ekstraktami pokarmów.
Używa się w tym celu zwykłych szkiełek mikroskopowych, które po kilku płukaniach poddawane są działaniu katalizatorów i utrwalaczy reakcji. Na szkiełkach rysuje się trzy pierścienie z wazeliny i w środku każdego z nich umieszcza się pewną ilość oczyszczonego ekstraktu pokarmowego.
Od pacjenta pobiera się ok. 4 ml krwi żylnej, do której dodaje się antykoagulant (znajdujący się w specjalnej probówce). Następnym krokiem jest wirowanie trwające co najmniej 10 minut albo pozostawienie mieszanki na co najmniej 2 godziny w celu oddzielenia surowicy.
Taka próbka krwi może być przechowywana w lodówce nie więcej niż przez 72 godziny. Test nie jest zależny od zjedzonych wcześniej posiłków, nie zaleca się przyjmowania leków kortozynowych w okresie 10 dni poprzedzających test.
Po oddzieleniu surowicy z krwi, usuwa się ją pozostawiając ostatnie 200 mic. w pobliżu peletu leukocytów. Pobiera się 400 mic. z peletu leukocytów i dodaje się 50 mic. wody destylowanej i 50 mic. surowicy.
Umieszcza się po 2 mic. mieszanki w każdym pierścieniu na szkiełku i każdy pierścień przykrywa się szkiełkiem nakrywkowym.
Pozostawia się w inkubacji w temperaturze pokojowej na 15 minut i obserwuje pod mikroskopem.
Chociaż bierze się pod uwagę również działanie na czerwone krwinki i płytki krwi, bez wątpienia najważniejszym parametrem jest obserwacja ewentualnych strukturalnych zmian cytoplazmatycznych granulocytów obojętnochłonnych.
Dla każdej substancji odczyt musi opierać się na obserwacji kilku obszarów (około 4-5). Można mówić o pozytywnej reakcji tylko w przypadku zaobserwowania uszkodzenia komórkowego występującego z częstością wyższą niż 60-70%.
Wyniki są przedstawianie na skali od 1 do 4 w zależności od siły reakcji:
I stopień: normalne
II stopień: reakcja umiarkowana, powiększenie objętości komórkowej i formowanie się wakuol wewnątrz
III stopień: poważna reakcja, przerwanie otoczki komórkowej
IV stopień: reakcja bardzo poważna, rozpadanie się komórki
Celem naszej pracy jest ocena wpływu nietolerancji pokarmowych w patologiach jelita drażliwego i porównanie terapeutycznych korzyści wynikających z diety eliminującej nietolerowanie pokarmy z tymi wynikającymi z tradycyjnej terapii.
Poza tym, praca ta pozwala nam ustalić skuteczność terapeutyczną hydrokolonoterapii zarówno samej jak i w połączeniu z dietą eliminującą nietolerowane pokarmy w porównaniu z tradycyjną terapią, często nieskuteczną.
Ostatnie spostrzeżenie, związane z faktem, iż IBS jest uznawane za chwilę dysharmonii trzewnej i mentalnej, pozwala nam stwierdzić, że nie powinno się leczyć choroby, a chorego w całej jego złożoności psychofizycznej. W związku z tym przychodzi nam z pomocą hydrokolonoterapia rozumiana także, jako ważny moment, świadomy i nieświadomy, dzięki któremu można spostrzec najmniejsze zmiany zachodzące we własnym jelicie podczas tego zabiegu, nauczyć się ich i sukcesywnie powtórzyć.
Po upływie 6 tygodni zauważyliśmy, że metodą, która pozwoliła uzyskać najlepsze rezultaty w leczeniu zespołu jelita drażliwego, jest niewątpliwie Hydrokolonoterapia w połączeniu z Testem Cytodiagnostycznym i Dietą eliminacyjną.
Taka metodologia, istotnie, przyczyniła się do prawie całkowitej regresji podstawowych objawów, takich jak: bóle brzucha, biegunka, zaparcia, bolesne parcie na stolec, występowanie śluzu i meteoryzm w większości badanych przypadków.
- Cytotest, albo raczej odstąpienie od przyjmowania nietolerowanych pokarmów, pozwoliło uzyskać zupełną redukcję podstawowych objawów opisanych przez pacjentów, takich jak biegunka czy meteoryzm;
- Hydrokolonoterapia doprowadziła do znacznego polepszenia jeśli chodzi o bóle brzucha, zaparcia i nieregularność wypróżnień;
- tradycyjna terapia, natomiast, nie wywołała znaczących efektów odnośnie żadnego z badanych objawów, jak można wywnioskować, na przykład, z danych dotyczących gęstości kału (płynny), nie zaobserwowano jakiejkolwiek redukcji biegunki u pacjentów dotkniętych tą dolegliwością;
Z analizy badań wynika również, że pacjenci poddani jedynie testowi cytotoksyczności, z większą trudnością osiągnęli satysfakcjonujące wyniki, w porównaniu z tymi osiągniętymi w połączeniu z Hydrokolonoterapią, biorąc pod uwagę, że odstąpienie od przyjmowania pokarmów uznane za nietolerowanie, wymagało ciągłego „zaangażowania” i „siły woli”, nie zawsze występujących, szczególnie u najmłodszych pacjentów.
Hydrokolonoterapia, natomiast, jest podstawową pomocą w regresji objawów, szczególnie odnośnie najbardziej niespokojnych pacjentów, ponieważ dzięki wydłużonej relacji (1 zabieg na tydzień, przez 6 tygodni), która tworzy się między pacjentem i operatorem, może stanowić pewien rodzaj „terapii psychologicznej”, która pozwala poddać się zabiegowi z zaufaniem, a więc uzyskać dobre rezultaty.