Zastosowanie hydrokolonoterapii w „Jelicie drażliwym”: badanie obserwacyjne Przypadek-Próbka

Zastosowanie hydrokolonoterapii w „Jelicie drażliwym”: badanie obserwacyjne Przypadek-Próbka

R. Giuberti
Prezes Włoskiego Towarzystwa Hydrokolonoterapii

Wprowadzenie

„Jelito drażliwe” jest jednym z najbardziej skomplikowanych zaburzeń funkcjonalnych, które mogą być leczone zarówno przez Specjalistę jak i przez Lekarza medycyny ogólnej.
Sytuacja taka, szczególnie jeśli jest przewlekła, wiąże się ze znacznymi zmianami jakości życia pacjenta i bardzo często warunkuje, z dosłownym znaczeniu tego słowa, całe jego życie.
Niektóre, możliwe do odnalezienia w Literaturze poglądy związane z definicją „jelita drażliwego” są zgodne z niektórymi powszechnymi poglądami o dużym znaczeniu: pośród nich wspomnijmy tu o wyraźnej przewadze płci żeńskiej wśród pacjentów, o wysokim poziomie stresu związanego zarówno z życiem zawodowym jak i z życiem osobistym i o współistniejącej obecności uczucia nagłej konieczności wypróżnienia się, pojawiającej się w różnych odstępach czasu od powodującego ją wydarzenia. Wydarzeniem takim mogą być z kolei różnego rodzaju bodźce zarówno wewnątrzpochodne jak i zewnątrzpochodne; usystematyzowanie takich bodźców związane jest z niemożliwymi do uniknięcia komplikacjami typu klasyfikacyjnego.
Jesteśmy oczywiście zgodni z powszechną opinią o wpływie, jaki wywiera jelito drażliwe w badanej populacji a oficjalne dane mówiące o 14% wydają się być błędnie oszacowane jeśli weźmie się pod uwagę, że bardzo często pacjent nie idzie do lekarza, a tym bardziej nie do lekarza specjalisty, albo też decyduje się na to po długim czasie.
Prowadzi to do opóźnienia w rozpoznaniu dolegliwości i co za tym idzie w dostosowaniu metody leczenia, prawie zawsze polegającej na przyjmowaniu substancji farmakologicznych zdolnych do zmiany okresowości mechanizmów izoperystaltycznych w jelicie cienkim.
Obok tzw. „tradycyjnych” metod leczenia, od około dziesięciu lat liczne dowody kliniczne (BIBLIOGRAFIA: pozycje 1-2) i obserwacyjne pozwoliły na dokładniejszą ocenę, wśród poprawnie wybranych pacjentów, roli „płukania” końcowego odcinka jelita prowadząc do uznania tej metody za skuteczne i wartościowe narzędzie w leczeniu jelita drażliwego.
W rzeczywistości takie dane obserwacyjne można zastosować również względem zaparć i jest coraz więcej dowodów klinicznych, które wskazują na racjonalny element zastosowania poprawnego płukania jelita także i w tym przypadku, dotykającym coraz większy procent populacji nie tylko we Włoszech ale na całym świecie.
Co ciekawe, zdaje się, że problem jelita drażliwego nie wzrasta wraz z wiekiem, co nie daje dużych możliwości interpretacji powszechnych teorii „starzenia się” funkcji ruchliwości jelitowej.
Według Włoskiego Towarzystwa Hydrokolonoterapii, na dzień dzisiejszy ponad 5000 pacjentów włoskich centrów medycznych poddało się leczeniu metodą Hydrokolonoterapii, przynajmniej w cyklu 5 zabiegów (arbitralna granica).
Pomimo tego, że taka metoda cieszy się dużym rozpowszechnieniem głównie w Ameryce Północnej i w Niemczech (gdzie jest przeprowadzana przez wysoce wykwalifikowany i wyspecjalizowany personel paramedyczny) w Literaturze nie ma wzmianek o stosowaniu tego zabiegu w celach leczniczych w krajach europejskich, a więc i we Włoszech.
Pierwsza próba usystematyzowania tych danych, pochodzących z sytuacji funkcjonalnych, które mogą być określone jako jelito drażliwe, została przeprowadzona w 1992 roku (BIBLIOGRAFIA RZYM KONGRES SIGE*): wyniknęły z niej zgodne dane dotyczące konieczności poprawy kryteriów włączenia i wyłączenia przyszłych protokołów eksperymentalnych i klinicznych, w celu poprawy zarówno populacji jak i wyników, uzyskiwanych tą metodą.
Zaletą takich metodologicznych rozważań jest, bez wątpienia, otrzymanie wystandardyzowanych kryteriów mogących mieć zastosowanie w przyszłych protokołach terapeutycznych, a ponadto uniknięcie zbędnego i niestety wciąż obecnego „rozproszenia” przypadków klinicznych, które mogą być otrzymane i opublikowane, z korzyścią nie tylko dla pacjenta ale też dla samej metody.

* SIGE – Societa Italiana di Gastroenterologia – Włoskie Towarzystwo Gastroenterologii

Badane osoby i metody

Została oceniona kliniczna poprawa, wywołana hydrokolonoterapią (HKT) (Hydromat – Herrmann) u 66 pacjentów obydwu płci (mężczyźni: 8, kobiety: 58) w wieku od 18 do 65 lat, z objawami jelita drażliwego, utrzymującymi się od co najmniej 3 miesięcy (arbitralna granica protokolarna).
Po Świadomej Zgodzie wszyscy pacjenci zostali poddani kompletnej wizycie lekarskiej, mającej na celu wykazanie ewentualnej obecności zaburzeń takich jak ostre stany zapalne odcinka żołądkowo-jelitowego, jak również składników obstrukcyjnych-redukcyjnych-proliferacyjnych w końcowym odcinku jelita grubego.
Określiliśmy następujące Kryteria Wyłączenia:

• obecność ostrych procesów zapalnych i podzapalnych jelita, połączonych z „dyskomfortem jelitowym”, łącznie z obecnym lub przebytym w ciągu ostatnich 15 dni zapaleniem uchyłków (kliniczna diagnoza);
• ciąża (kliniczna diagnoza);
• niewydolność serca (stopień II według skali NYHA: kliniczna diagnoza);
• polipowatość i/lub podejrzenie polipowatości odbytnicy (diagnoza anamnestyczna i dalsze potwierdzenie instrumentalne);

Po zakończeniu wizyty lekarskiej wszyscy pacjenci zostali poproszeni o wypełnienie kwestionariusza, mającego na celu usystematyzowanie, na podstawie subiektywnych dolegliwości, objawów spowodowanych badanym przez nas zaburzeniem, biorąc pod uwagę zarówno cechy organoleptyczne, ilość, rodzaj i morfologię stolca, jak i objawy sprzed leczenia, liczbę i rodzaj wypróżnień, ból brzucha (1).

TABELA 1. Tabela synoptyczna podstawowych cech 66 pacjentów, biorących udział w badaniu klinicznym.

U 30/66 pacjentów obecny był współistniejący ból brzucha przed wypróżnieniem, który ustępował samoistnie po wypróżnieniu.
19/66 pacjentów zanotowało obecność małej ilości stolca, podczas gdy 42/66 pacjentów – obecność dużej ilości stolca.
Jeśli chodzi o meteoryzm jelitowy, podane dane odnoszą się do subiektywnej oceny „dolegliwości”, pojawiającej się przed wypróżnieniem: została wykorzystana skala ocen zaproponowana przez Kongres „Roma 2″ (1).
Wszyscy pacjenci (66) zostali poddani hydrokolonoterapii w ilości od 1 do 9 zabiegów (arbitralna granica protokolarna; po pierwszym zabiegu kolejne zabiegi wykonywane z odstępem co najmniej 7 +/-3 dni, arbitralna granica protokolarna).

Wyniki

Tabela 2. ukazuje dane dotyczące leczenia zastosowanego u wszystkich pacjentów.
TABELA 2: Dane dotyczące leczenia zastosowanego u wszystkich 66 pacjentów biorących udział w badaniu klinicznym.

Wyniki pilotażowego badania klinicznego można zreasumować w następujący sposób:
Wśród 66 pacjentów poddanych zabiegowi hydrokolonoterapii, 60 uzyskało wyraźną poprawę w przeciągu 4 zabiegów, co zostało ukazane na poniższym wykresie.

51/66 wykazało subiektywną poprawę czynności perystaltycznej i ustąpienie bólu przy wypróżnianiu, co zostało ukazane na poniższym wykresie.

Mimo tego, że niezbędne jest uzyskanie dalszych danych eksperymentalnych i klinicznych, dane uzyskane dzięki temu badaniu pokazują wyraźnie korzyści jakie płyną z leczenia zabiegami hydrokolonoterapii u pacjentów z zespołem jelita drażliwego czyniąc z tego zabiegu ważne narzędzie terapeutyczne pozbawione skutków ubocznych i skuteczne zarówno przy meteoryzmie jak i przy walce z subiektywnymi objawami związanymi z typowymi dla jelita drażliwego bólami przed, w trakcie i po wypróżnieniu.