Hydrokolonoterapia
S. Orcano, S. La Manna, S. Abate
Uniwersytet „Fryderyk II” w Neapolu
Zakład Patologii Systemowej
Dyrektor: Prof. S. Abate
Fizjopatologia i rehabilitacja przed- i pooperacyjna
Dyrektor: Prof. S. Abate
Hydrokolonoterapia (HKT) jest metodą leczenia, która wchodzi w skład szerszej procedury terapeutycznej, mającej na celu przywrócenie sprawności żołądkowo-jelitowej. Ponadto, jej specyficzna właściwość „przemywania jelita grubego” sprawia, iż jest ona użyteczna zarówno w przedoperacyjnym przygotowaniu jelita jak i w przygotowaniu do badań radiologicznych, kontrastowych i endoskopowych.
Hydrokolonoterapia składa się w kilku etapów, z których każdy jest niezmiernie ważny dla osiągnięcia pozytywnego rezultatu końcowego.
Etapy te są następujące:
- Etap diagnostyczny, podczas którego pacjent zostaje poddany ocenie symptomatologicznej, mającej na celu wykazanie obecności lub braku potencjalnych zaburzeń organicznych i/lub funkcjonalnych, postawienie poprawnej diagnozy i wybranie odpowiedniej metody leczenia (medycznej-chirurgicznej-rehabilitacyjnej).
- Etap przygotowawczy, polega na zastosowaniu wszystkich tych środków przywracających sprawność (elektrostymulacja, biofeedback, fizjoterapia itp.), które mogą, a w niektórych przypadkach powinny, poprzedzać zabieg hydrokolonoterapii. W świetle naszych doświadczeń zaleca się, ponadto, dokładne przygotowanie jelita, farmakologiczne i dietetyczne, tak aby jelito grube było w optymalnym stanie przed przystąpieniem do zabiegu „płukania”.
- Hydrokolonoterapia, jest centralnym etapem leczenia i polega na całkowitym przepłukaniu jelita grubego podczas kilku zabiegów (4-8, w zależności od konkretnego przypadku). Ma ono na celu nie tylko „opróżnienie” jelita z całego materiału kałowego, ale również wyeliminowanie produktów fermentacji gnilnej, spowodowanej zaleganiem materiały kałowego i dysbiotyczną florą bakteryjną jelita.
Etap diagnostyczny
Ma prowadzić, przede wszystkim, do sformułowania diagnozy, która wymagałaby przeprowadzenia HKT, zarówno jako samodzielnej metody terapeutycznej, jak również jako element bardziej złożonego leczenia. Początkiem tego etapu jest ocena kliniczno-anamnestyczna i przeprowadzenie rutynowych badań emato-chemicznych i EKG. W następnej kolejności przeprowadza się badanie radiologiczne lub endoskopowe, mające na celu wykluczenie patologii organicznych. Fundamentalne znaczenie mają fizyczno-chemiczne badania kału, koprologiczne i parazytologiczne, wykrywające obecność grzybów. W przypadku ostrych, patologicznych przypadków zaparcia, w celu uzyskania prawidłowej diagnozy, zaleca się zbadanie szybkości przemieszczania się materiału w jelicie i, jeśli jest to możliwe, przeprowadzenie manometrii jelita grubego. W przypadku outlet syndrome, dyschezji lub trudności z wypróżnianiem, w celu postawienia dokładniejszej diagnozy, mogą być przeprowadzone, z polecenia lekarza, takie badania jak: manometria odbytu i odbytnicy, defekografia, pelwigrafia za pomocą tomografii komputerowej lub spektroskopii NMR, USG endoanalne, elektroneurografia, PNTL. Czasem (przede wszystkim w przypadkach ostrego zaparcia) może być konieczne synergiczne podejście psychoterapeutyczne.
Przeciwwskazaniami, poza czysto organicznymi patologiami, są również ostra stenoza odbytu (nie wskazane jest wprowadzanie kaniuli, niezbędne przy zabiegu HKT), ciąża (po 4. miesiącu), ostre dolegliwości sercowe, aktywne wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zaawansowana postać Choroby Leśniowskiego-Crohna, niedawno przebyte operacje chirurgiczne dotyczące jelita grubego lub odbytnicy, zapalenie uchyłków, zawał jelita.
Etap przygotowawczy
HKT powinna być uważana za zabieg samodzielny, nieuzależniony od innych zabiegów, mających na celu przywrócenie sprawności jelit. Jasnym jest, że fizjoterapia, elektrostymulacja, biofeedback, stosowanie pre- i/lub probiotyków, podejście psychoemocjonalne, mogą poprzedzać HKT, być stosowane jednocześnie z nią lub też po niej.
Jasno widać, więc, jak ważna jest rola HKT, która powinna być zawsze obecna w każdym centrum medycznym, zajmującym się przywracaniem sprawności żołądkowo-jelitowej, i która stanowi znaczną pomoc terapeutyczną przy zastoju jelita grubego. Nie ma żadnych poważnych przeciwwskazań ani szczególnego ryzyka (jeśli zabieg jest przeprowadzony przez doświadczonego operatora); nie jest konieczne przygotowanie jelita, wręcz przeciwnie, HKT, jak już zostało zauważone, była stosowana, z pomyślnymi rezultatami, w przygotowaniu jelita do badań endoskopowych i radiologicznych, przy których wymagane jest dokładne i pełne oczyszczenie jelita. Oczywiście, tym bardziej HKT może być stosowana również w przygotowaniu do operacji chirurgicznych.
Hydrokolonoterapia
Pacjent zostaje ułożony na normalnej leżance lekarskiej, na lewym boku i podłączony do urządzenia za pomocą małej, jednorazowej kaniuli wprowadzanej do odbytu, do której podłącza się jedną mniejszą rurkę doprowadzającą i drugą większą odprowadzającą, przeznaczoną do usuwania resztek kału i wody.
Przefiltrowana woda zostaje wprowadzana, pod różnym ciśnieniem (1/4 – 1/8 ATM) i o różnej temperaturze (30-38 st. C), pod stałą kontrolą operatora.
Naprzemienne następowanie krótkotrwałego wewnętrznego ciśnienia i opróżnienia powoduje podzielenie się i przemieszczanie resztek kałowych, zalegających w jelicie grubym, i ich odpływ poprzez rurkę odpływową.
Podczas zabiegu należy jednocześnie wykonywać prawidłowy masaż brzucha: w kierunku przeciwnym do ruchów perystaltycznych podczas wprowadzania wody i w kierunku zgodnym z ruchami perystaltycznymi podczas odpływu wody.
Podczas zabiegu jelito grube zostaje przemyte ok. 30 litrami wody, w ilości 1-3 litrów na każdy cykl.
Warto zauważyć, że ilość użytej wody jest względna, zależy ona bowiem od stanu jelita, od pętli jelitowych i od ich odpowiedzi perystaltycznej.
Jeden zabieg trwa ok. 45 minut; czas trwania zabiegu zależy od wielu czynników takich jak stopień tolerancji pacjenta, odpowiedź perystaltyczna jelit, stan pętli jelitowych, rodzaj choroby itp.
Należy poddać się 4-8 zabiegom, raz na tydzień lub raz na dwa tygodnie. Oczywistym jest, że zależy to od zdiagnozowanej dolegliwości, od odpowiedzi perystaltycznej jelita, jak również od odpowiedzi rehabilitacyjnej jelita. W celu uzyskania poprawnego restitutio ad integrum pacjent powinien pozostać pod obserwacją lekarza.
Przywrócenie fizjologicznej flory bakteryjnej
Stosując HKT zupełnie oczyściliśmy jelito, eliminując proteolityczną florę anaerobiotyczną, odpowiedzialną za fermentację gnilną, ale, w celu przywrócenia biotycznego środowiska jelitowego po całkowitym oczyszczeniu jelita niezbędnym jest przywrócenie eubiotycznej flory bakteryjnej przy użyciu integratorów diety, które zapewniają również zachowanie optymalnego status quo potrzebnego do szerzenia się tej flory.
Z czasem pacjent powinien również zmienić błędne przyzwyczajenia, korygując styl życia w celu poprawy jego jakości.